Sử dụng than hoạt tính trong nuôi tôm

 

Than hoạt tính trong nuôi tôm

Than hoạt tính hay còn gọi activated carbon là vật liệu dùng để lọc nước ao nuôi bằng phương pháp hóa học. Thuật ngữ “lọc nước” đề cập đến việc trung hòa hiệu quả các tạp chất có hại mà không thể loại bỏ được bằng phương tiện lọc cơ học hoặc sinh học thông thường. Than hoạt tính có thể được coi là một lớp lọc khác, biến quy trình 2 giai đoạn (sinh học & cơ học) thông thường thành quy trình lọc 3 giai đoạn mở rộng.

Phương pháp lọc bằng than hoạt tính ngày càng được ưa chuộng trong những năm gần đây, đặc biệt là với các chủ ao nuôi thả tôm cá. Nó có thể loại bỏ hiệu quả một loạt các chất ô nhiễm hữu cơ và hóa chất, làm cho activated carbon trở thành lựa chọn tuyệt vời để cải thiện độ trong và tinh khiết của nước.

Một số hóa chất phổ biến mà than hoạt tính được sử dụng để loại bỏ là: Tannin (chất ô nhiễm màu hữu cơ), chlorine, thuốc trừ sâu & thuốc diệt côn trùng, dư lượng algaecide, pheromone cá,...Đây là hầu hết các chất ô nhiễm hữu cơ mà phương tiện lọc thông thường sẽ phải khó khăn để loại bỏ nó. Một trong những chất phổ biến nhất là tannin, màu hữu cơ từ các mảnh vụn chẳng hạn như lá, cỏ hoặc vỏ cây. Điều này thường khiến ao của bạn có màu nâu, vì thế than hoạt tính có thể giúp giảm bớt. Nó cũng có hiệu quả cao trong việc trung hòa clo từ nước máy, thích hợp cho việc thay nước hoặc cải tạo ao mới.

Than hoạt tính cũng cực kỳ hữu ích cho các hồ nuôi cá, đặc biệt là hồ cá koi, vì lượng pheromone dư thừa do cá thải ra có thể làm giảm sự phát triển của các loài xung quanh. Carbon sẽ trung hòa những hóa chất dư thừa này và đưa nước trở lại trạng thái cân bằng hơn cho cá.

Than hoạt tính hoạt động như thế nào?

Than hoạt tính là một dạng cacbon có các lỗ xốp nhỏ, thể tích nhỏ làm tăng đáng kể diện tích bề mặt của nó. Lỗ xốp này để tiếp xúc và trung hòa hóa học xảy ra. Bất kỳ chất hữu cơ nào tiếp xúc với bề mặt của cacbon sẽ tạo ra phản ứng hóa học hoặc bị “hấp phụ” (đừng nhầm với “hấp thụ”nhé). Quá trình hấp phụ là sự bám dính các nguyên tử, ion hoặc phân tử của chất đó lên bề mặt của cacbon. Các hóa chất hữu cơ có hại tiếp xúc với bề mặt cacbon sẽ được trung hòa thông qua quá trình này, từ từ tạo thành một màng hấp phụ trên bề mặt than.

Than hoạt tính tốt thường có tính chất xốp cao, diện tích bề mặt lớn nhất có thể. Càng có nhiều diện tích bề mặt để tiếp xúc, thì khả năng hấp phụ hóa học càng hiệu quả và càng nhiều hóa chất được trung hòa. Quá trình trung hòa hóa học này không ảnh hưởng đến sự cân bằng của nước nuôi tôm và không tạo ra các chất độc trở lại hệ thống như một sản phẩm phụ. Đây là lý do tại sao than hoạt tính là sự lựa chọn ưu tiên của hộ nuôi trồng thủy sản.

Bản thân lọc của than hoạt tính là một chất trung hòa hóa học rất hiệu quả, có nghĩa là nó cũng có thể can thiệp và loại bỏ bất kỳ loại thuốc nào bạn đang đưa vào ao tôm của mình. Bởi thế, nó cũng sẽ làm giảm hiệu quả của thuốc diệt tảo và các sản phẩm nhuộm nước ao. Thời điểm tốt nhất để sử dụng than hoạt tính là sau khi dùng chlorine và sau khi xử lý nước. Bằng cách này, than hoạt tính sẽ không gây trở ngại cho quá trình khử khuẩn của bạn, nó sẽ giúp loại bỏ bất kỳ cặn bẩn nào còn sót lại sau khi quá trình xử lý kết thúc. Nếu bạn không xử lý ao tôm của mình bằng bất kỳ hóa chất nào, thì có thể sử dụng than hoạt tính bất kỳ lúc nào bạn muốn! 

Ưu điểm than hoạt tính trong nuôi tôm:

Giữ cho nước ao trong: Một trong những lý do chính để sử dụng than hoạt tính là khử tannin trong nước ao, chất gây ra sự đổi màu. Tannin vào nước ao một cách tự nhiên và khi chúng tích tụ từ từ sẽ làm đục màu nước. Thường là màu nâu, rất khó loại bỏ, điều này có thể gây hại cho sự cân bằng của ao. Bạn dùng than hoạt tính sẽ loại bỏ các màu hữu cơ này và không phải thay nước. Khi tannin tiếp xúc với cacbon, cấu trúc hữu cơ của nó bị thay đổi và nước sẽ trong trở lại.

Loại bỏ các chất độc hại: Activated carbon sẽ trung hòa bất kỳ chất cặn bã nào còn sót lại. Các chất ô nhiễm phổ biến như thuốc trừ sâu, clo dư thừa và thuốc diệt côn trùng dễ tiếp xúc với ao hồ tôm thông qua không khí và hòa tan trong nước.

Cải thiện sự phát triển và sức khỏe của tôm cá: Nếu bạn có một ao nuôi cá, than hoạt tính có thể giúp tăng trưởng nhanh và sức khỏe tổng thể. Tôm cá tiết ra pheromone một cách tự nhiên khi chúng lớn lên, nếu mật độ nuôi nhiều thực sự có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng. Thêm than hoạt tính sẽ giúp trung hòa pheromone dư thừa trong nước, đưa nồng độ trở lại phạm vi tự nhiên hơn. Ngoài ra, carbon sẽ giúp loại bỏ các chất độc hại có thể khiến cá bị bệnh hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Giảm mùi hôi: Mùi hôi thường là kết quả của sự mất cân bằng các chất hữu cơ trong nước ao nuôi. Ví dụ, lượng sunfat tăng lên có thể khiến ao có mùi tương tự như mùi nước thải, đó là kết quả của việc dư thừa bùn đáy. Hầu hết các mùi này là hữu cơ và chúng ta dễ dàng loại bỏ bằng than hoạt tính. Thêm carbon vào bể lọc sẽ làm giảm mùi hôi dần dần.

Lưu ý khi sử dụng than hoạt tính

1. Active carbon có thể vô hiệu hóa các hóa chất nằm trong ao nuôi, nhưng nó không thể loại bỏ nguồn gốc của vấn đề. Nếu nguồn hóa chất không được xử lý triệt để, một khi bạn ngừng sử dụng carbon, các chất hóa học sẽ từ từ tích tụ trở lại. Ví dụ, ao tôm bị rò rỉ hóa chất, màu từ các mảnh vụn hữu cơ. Lúc này than chỉ có thể giúp loại bỏ màu đã có trong nước ao. Sau khi xử lý, màu sắc sẽ từ từ trở lại. Để tối đa hóa lợi ích của than hoạt tính, bạn luôn cần phải xem xét nguồn gốc của vấn đề và cố gắng loại bỏ tận gốc. Trong hầu hết các trường hợp, aquavet khuyên bạn nên sử dụng bể lắng thay vì xử lý hóa học. Chất này hoạt động cùng với than hoạt tính để có kết quả tối đa và nói chung là an toàn hơn nhiều cho ao của bạn.

2. Bùn ao: chất hữu cơ từ chất thải cá, lá cây hay bất cứ thứ gì khác chìm xuống đáy ao sẽ giải phóng các chất độc hại, một số chất có thể loại bỏ than hoạt tính. Một số trường hợp ao nuôi cần xử lý bùn trước bằng hóa chất hoặc máy hút bùn. Than hoạt tính sẽ hoạt động tốt nhất với lượng bùn ít hơn.

Mua than hoạt tính ở đâu

Có rất nhiều thương hiệu than hoạt tính đến từ nhiều thương hiệu và kích cỡ khác nhau. Hai trong số các yếu tố quan trọng nhất khi chọn đó là độ tinh khiết và diện tích bề mặt tối đa của nó. Than hoạt tính tốt nhất sẽ chỉ chứa cacbon và có diện tích bề mặt lớn để quá trình trung hòa hóa học xảy ra. Activated carbon made in Viet Nam là lựa chọn yêu thích của Aquavet, nó chất lượng rất cao để lọc hóa chất hiệu quả.

Liều lượng và sử dụng than hoạt tính như thế nào

Hướng dẫn về liều lượng sẽ khác nhau giữa các hộ nuôi và cũng phụ thuộc vào lượng hóa chất / tannin trong nước ao của bạn. Theo hướng dẫn chung về liều lượng, aquavet thấy rằng khoảng 3-5kg than hoạt tính là đủ để xử lý hiệu quả 1000 lít nước ao nuôi. Nếu ao của bạn đặc biệt chứa nhiều hóa chất hoặc màu, hãy nâng lên tầm 5-6kg cho 1000 lít nước.

Tốt nhất nên đặt than hoạt tính trong khu vực có dòng nước chảy mạnh, vị trí lý tưởng nằm bên trong hộp lọc hoặc dưới dòng chảy. Than hoạt tính nên được đặt bên trong túi lọc lưới để không thoát ra ngoài, sau đó đặt vào khu vực có dòng nước chảy. Túi lọc sinh học đủ nước có thể đi qua carbon và lưới đủ mịn để giữ tạp chất. Tùy thuộc vào kích thước ao của bạn, mà dùng nhiều túi carbon để xử lý lượng nước ao một cách hiệu quả.

Tôi nên thay than hoạt tính bao lâu một lần?

Sử dụng than hoạt tính chất lượng cao, aquavet khuyên bạn nên thay thế lọc sau 2-3 tháng. Điều này cho phép đủ thời gian để than hoạt tính sử dụng tối đa tất cả diện tích bề mặt có sẵn cho quá trình hấp phụ và trung hòa hóa học. Nếu ao của bạn bị nhiễm hóa chất hoặc nhiễm màu nặng, ban đầu bạn có thể thay nước vài tuần một lần cho đến khi nước ao sạch hơn. Than hoạt tính phải được thay 3-4 tháng một lần, không nên để lâu hơn. Sau khi diện tích bề mặt tối đa của cacbon đã được sử dụng cho vật liệu hấp phụ, việc tiếp xúc thêm có thể khiến vật liệu bề mặt bị vỡ ra và xâm nhập lại vào ao của bạn. Bạn có thể thay than hoạt tính càng thường xuyên thì càng tốt!